📘 వేమన పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 6)
ఈ పేజీలో పద్యాలు 51 నుండి 60 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.
🧑🏫 వేమన కవి – చిన్న పరిచయం
వేమన తెలుగు భాషలో అతి ప్రజాదరణ పొందిన నీతి–కవి. ఆయన ఎప్పుడు జీవించాడు అనే విషయంపై స్పష్టత లేకపోయినా, సాధారణంగా 17వ శతాబ్దానికి చెందినవాడిగా భావిస్తారు. ఆయన పద్యాలు చాలా సరళమైన భాషలో ఉండుతూ, గ్రామీణ ప్రజల జీవన వైఖరిని, నీతిని, నిజాయితీని బలంగా ప్రతిబింబిస్తాయి.
వేమన పద్యాలలో సత్యం, నీతి, వినయం, దయ, నిజాయితీ వంటి గుణాల గురించి బోధన ఉంటుంది. అహంకారం, కపటం, లోభం, కపటభక్తి వంటి చెడు గుణాలను ఆయన గట్టిగా విమర్శించాడు. సాధారణ ప్రజలకు అర్థమయ్యే భాషలో ఉండటం వల్ల ఆయన పద్యాలు పాఠశాలల్లో, పుస్తకాలలో, ప్రసంగాలలో చాలా వినిపిస్తుంటాయి.
కింది పద్యాల ద్వారా ఈ నీతిని విద్యార్థులు సులభంగా అర్థం చేసుకోవడానికి భావం, తాత్పర్యం ఇచ్చామండి. 🙂
తప్పు దారి సులభము, సత్యమార్గం కష్టము…
తప్పు దారి సులభము సత్యమార్గం కష్టము కోణంగా నడచిన అడుగులు త్వరలో జారి పడును వంక తిరిగిన దారికన్నా నిటారుగా నడచిన బాటే నిన్ను గమ్యానికి చేర్చును వేమా!
- ఎప్పుడో cheat చేసి, shortcut ద్వారా ఫలితం పొందడానికి మనం ప్రయత్నిస్తాం.
- అది కొద్ది రోజులు సౌకర్యంగా అనిపించినా, తరువాత పెద్ద సమస్యలకి దారి తీస్తుంది.
- సత్యమార్గం కాస్త కష్టం, ఎక్కువ శ్రమ కావచ్చు; కానీ చివరికి శాంతి, గౌరవం, సుస్థిర విజయం ఇస్తుంది.
- విద్యార్థులు కాపీ, చీట్ వంటి తప్పు మార్గాలు కాకుండా, స్వంత కృషితో విజయం సాధించాలని ఇది గుర్తుచేస్తుంది.
పెద్దవాడు, చిన్నవాడు మనసుతోనే తేలును…
పెద్దవాడు చిన్నవాడు మనసుతోనే తేలును పదవి గొప్పదనమా? గౌరవము గుణమునుండున్ తక్కువ పదవి గలవాడైనను మహనీయుడగున్ గుణములు తోడై యుండగా వేమా!
- పెద్ద పదవి ఉన్నవాళ్లను మనం పెద్దవారిగా భావిస్తాం, కానీ కొన్నిసార్లు వారి నడవడిలో నీతి ఉండకపోవచ్చు.
- సామాన్య ఉద్యోగం చేసేవాళ్లలో కూడా నిజాయితీ, దయ, సేవా హృదయం కలిగిన మహానుభావులు ఉంటారు.
- అందుకే “పెద్ద/చిన్న” అనే తేడా మనసులో గుణాల ఆధారంగా చూడాలి, పదవుల ఆధారంగా కాదు.
- విద్యార్థులు క్లాస్లో sweeper, peon, డ్రైవర్లను కూడా గౌరవంతో చూడాలి.
ఒక పని చేస్తూ మరోదాని వైపు చూడకు…
ఒక పని చేస్తూ మరోదాని వైపు చూడకు అందులోనేం ఫలితం, ఇందులోనేం ఫలితం రాదే ఏకాగ్రత అనే ఆయుధముతో ముందడుగు వేస్తే ఎత్తైన శిఖరమునకెక్కగలవు వేమా!
- అప్పుడప్పుడు “multi-tasking” చేసేటప్పుడు చిన్న చిన్న పనులు పూర్తవుతున్నట్టు కనిపిస్తాయి, కానీ లోతుగా ఏదీ పూర్తి కాదేమో.
- చిన్న చిన్న distrations (mobile, TV, చాటింగ్) వల్ల మన చదువు పూర్తిగా ప్రభావితం అవుతుంది.
- ఒక్క పని మీద దృష్టి పెట్టి, దాన్ని బాగా పూర్తి చేస్తేనే నిజమైన సంతృప్తి, విజయం లభిస్తాయి.
- విద్యార్థులు daily study timeలోకి మోబైల్, TV, సోషల్మీడియా అన్నింటి నుంచి దూరంగా ఉండాలి.
ఒక్కసారి నమ్మకం పోయిన తరువాత మాటలేకాదు పనులే కావాలి…
ఒక్కసారి నమ్మకం పోయిన తరువాత మాటలేకాదు పనులే కావాలి వంద మాటలకైనా ఒక నిజమైన చర్యే బలమౌతుంది నమ్మకమే సంబంధాల మూలం కనుక నమ్మకం కోల్పొవకు వేమా!
- ఎవరినైనా మనం మోసం చేస్తే, అబద్ధం చెబితే – వారు మళ్లీ మన మీద నమ్మకాన్ని పెట్టుకోలేకపోవచ్చు.
- తరువాత “ఇకమీదట చాలా నిజాయితీగా ఉంటాను” అని చెప్పటం మాత్రమే సరి కాదు; పనుల్లోనూ ఆ నిజాయితీ కనిపించాలి.
- నమ్మకమున్న సంబంధం జీవితం మొత్తానికి బలమిస్తుంది – కుటుంబంలో, స్నేహితులలో, ఉద్యోగంలో కూడా.
- విద్యార్థులు చిన్న అబద్ధాలు, మోసం అలవాటు చేసుకుంటే, తల్లిదండ్రులు, టీచర్లు, ఫ్రెండ్స్ ముందు నమ్మకం కోల్పోతారు.
చింత ఎంత పెరిగితే శాంతి అంత తగ్గున్…
చింత ఎంత పెరిగితే శాంతి అంత తగ్గున్ చింతమనేది మనసుకు కట్టిన గొలుసువంటిది విశ్వాసమనే తాళితో ఆ గొలుసు విరిచిన వాడె స్వేచ్ఛగా జీవించున్ వేమా!
- చిన్న సమస్యను దాని పరిమాణం కన్నా చాలా పెద్దదిగా ఊహించడం వల్ల చింత పెరుగుతుంది.
- అన్ని విషయాలను మనమే ఒంటరిగా మోయాలనుకున్నప్పుడు మనలో ఒత్తిడి అధికమవుతుంది.
- దైవ విశ్వాసం, కుటుంబం, గురువులు, మంచి స్నేహితులు – వీరితో మాట్లాడితే మనసు తేలికపడుతుంది.
- విద్యార్థులు పరీక్షల ఒత్తిడి, ఫ్యూచర్ గురించి టెన్షన్ వచ్చినప్పుడు, open గా parents/teachers తో మాట్లాడటం మంచిది.
బయటి శరీర శుభ్రతతో పాటు మనసు శుభ్రత కావాలి…
బయటి శరీర శుభ్రతతో పాటు మనసు శుభ్రత కావాలి నిత్యము స్నానము చేసినా ద్వేషమును దాచుకొనునా? మనసులోని మలినములు తొలిగించుటే నిజ శుచిత్వము ఆచారము అంతర శాంతికి వంతెన వేమా!
- బయట అందంగా, neatగా కనిపించడం మంచిదే, కానీ మనసులో ద్వేషం, అబద్ధం ఉండకూడదు.
- మనసులోని చెడు భావాలను కూడా “శుభ్రం” చేస్తూ ఉండాలి – introspection, prayer, self-correction ద్వారా.
- శుభ్రత అంటే room, uniform, body మాత్రమే కాదు; మన మాటలు, ఆలోచనలూ స్వచ్ఛంగా ఉండాలి.
- విద్యార్థులు రోజూ uniform, books, surroundings clean గా ఉంచడంతో పాటు, classmates ను గౌరవంతో చూడాలి.
ఒక ఓటమితోనే మార్గం మానే వాడె ఓడినవాడే…
ఒక ఓటమితోనే మార్గం మానే వాడె ఓడినవాడే ఓటమిని మెట్టు చేసుకొని నిలబడిన వాడే గెలిచినవాడు విజయానికి దారి మధ్యలోనే వదిలినవాడె తానే తనను అడ్డుకున్నవాడు వేమా!
- జీవితంలో ఎవరైనా ఒకేసారి గెలవరు; చాలాసార్లు విఫలమయ్యాక గెలుస్తారు.
- ఓటమి = మనం useless అన్నది కాదు; “ఇంకా ఏమి నేర్చుకోవాలో చూపించే chance”.
- మధ్యలోనే వదిలేసే అలవాటు వల్ల, ఎన్నో మంచి అవకాశాలు కోల్పోతాం.
- విద్యార్థులు examలో once fail అయినా, result తక్కువ వచ్చినా, దాన్నే futureను నిర్ణయించే final truth అని భావించకూడదు.
మనసు చిన్నదైతే లోకం చిన్నగానే కనిపించున్…
మనసు చిన్నదైతే లోకం చిన్నగానే కనిపించున్ మనసు విశాలమైతే అందరిలో మంచే కనిపించున్ మనసు మారితే ప్రపంచమే మారినట్టే మనస్సే అద్దమయ్య వేమా!
- మనకు ఇష్టంలేని కొద్దిమందిని చూసి, “అందరూ అలాగే ఉంటారు” అని నిర్ణయించేసుకోవడం తప్పు.
- మనస్సు సందేహం, ద్వేషం, అనుమానం, అసూయతో నిండితే, అందరిలో చెడు మాత్రమె కనిపిస్తుంది.
- మన మనసు స్వచ్ఛం, దయ, విశాలతతో నిండి ఉంటే, అందరిలో కనీసం ఒక మంచి పంథా కనిపిస్తుంది.
- విద్యార్థులు కొత్త పాఠశాల, కొత్త బ్యాచ్, కొత్త టీచర్లు – మొదట strange గా కనిపించినా, open mind తో చూస్తే మంచి సంబంధాలు ఏర్పడతాయి.
ఇప్పుడే చేయవలసిన పనిని రేపటికి మోపకు…
ఇప్పుడే చేయవలసిన పనిని రేపటికి మోపకు రేపటిని నమ్మి నేడు వదిలిన వాడె సదా వెనుకబడున్ కాల చక్రం ఎవరిని కోసం ఆగి నిలువునా? అలసత్వం జీవితానికే శత్రువు వేమా!
- “మళ్లీ తర్వాత చేస్తాను” అన్న ఆలోచన మందపాటి శిలలాగా అభివృద్ధిని అడ్డుకుంటుంది.
- కాలం ఎప్పుడూ ముందుకే వెళ్తుంది; మన కోసం ఆగదు.
- small tasks (homework, revision, చిన్న పనులు) on time చేస్తే, పెద్ద పనులు కూడా సులభంగా పూర్తవుతాయి.
- విద్యార్థులు पढ़ाईని last minute లో కాకుండా, కొద్దికొద్దిగా every day చేస్తూ పొయాలి.
ఎవరికైనా మేలు చేయాలనే భావమొకటే గొప్పది…
ఎవరికైనా మేలు చేయాలనే భావమొకటే గొప్పది చిన్న నవ్వుతోనైనా మనసు నింపిన వాడే మహోన్నతుడు చెయ్యి పట్టి లేవనెత్తిన అడుగులు గగనమందు चिन्हమగున్ సద్భావమే దేవత్వము వేమా!
- పెద్ద సహాయాలకే కాదు, చిన్న సహాయం, చిన్న ప్రోత్సాహం కూడా ఎవరి జీవితాన్ని మార్చగలదు.
- మన చుట్టూ ఉన్నవారి సంతోషాన్ని చూసి మనమూ సంతోషపడగలగడం – ఇది చాలా పెద్ద గుణం.
- సద్భావం ఉన్నవాళ్ల దగ్గరకు ఎవ్వరైనా సంకోచం లేకుండా వస్తారు; ఎందుకంటే వాళ్లతో ఉంటే సౌకర్యంగా ఉంటుంది.
- విద్యార్థులు తాము చదివింది share చేయడం, down ఉన్న ఫ్రెండ్ను motivate చేయడం, నూతన విద్యార్థులకు సహాయం చేయడం ద్వారా సద్భావనను చూపవచ్చు.
✒️ వేమన పద్యాలు (1–100)
ప్రసిద్ధ 100 వేమన పద్యాలు – భావం, తాత్పర్యంతో.
📘 సుమతీ శతకం (1–100)
బద్దెన భూపాలుని సుమతీ శతక పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం.