📘 వేమన పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 7)
ఈ పేజీలో పద్యాలు 61 నుండి 70 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.
🧑🏫 వేమన కవి – చిన్న పరిచయం
వేమన తెలుగు భాషలో అతి ప్రజాదరణ పొందిన నీతి–కవి. ఆయన ఎప్పుడు జీవించాడు అనే విషయంపై స్పష్టత లేకపోయినా, సాధారణంగా 17వ శతాబ్దానికి చెందినవాడిగా భావిస్తారు. ఆయన పద్యాలు చాలా సరళమైన భాషలో ఉండుతూ, గ్రామీణ ప్రజల జీవన వైఖరిని, నీతిని, నిజాయితీని బలంగా ప్రతిబింబిస్తాయి.
వేమన పద్యాలలో సత్యం, నీతి, వినయం, దయ, నిజాయితీ వంటి గుణాల గురించి బోధన ఉంటుంది. అహంకారం, కపటం, లోభం, కపటభక్తి వంటి చెడు గుణాలను ఆయన గట్టిగా విమర్శించాడు. సాధారణ ప్రజలకు అర్థమయ్యే భాషలో ఉండటం వల్ల ఆయన పద్యాలు పాఠశాలల్లో, పుస్తకాలలో, ప్రసంగాలలో చాలా వినిపిస్తుంటాయి.
కింది పద్యాల ద్వారా ఈ నీతిని విద్యార్థులు సులభంగా అర్థం చేసుకోవడానికి భావం, తాత్పర్యం ఇచ్చామండి. 🙂
విన్నది నమ్మకు, తూచా తూచీ ఆలోచించు…
విన్నది నమ్మకు తూచా తూచీ ఆలోచించు చూసినదంతయు సత్యమనే భావింపకు రా వివేకమనే తూకము పెట్టి తూగిన వాడే మోసమునకు లోనగడడడు వేమా!
- వదంతులు, గాసిప్, సోషల్ మీడియా మెసేజ్ – ఇవన్నీ వెంటనే నమ్మితే మనమే మోసపోతాం.
- ఏ సమాచారాన్నైనా రెండు సార్లు ఆలోచించి, అవసరమైతే పరిశీలించి మాత్రమే నమ్మాలి.
- వివేకం అనే తూకం అంటే – మన బుద్ధి, అనుభవం, మంచి సలహా – వీటితో తూచుకోవాలి.
- విద్యార్థులు కూడా “అతను చెప్పాడు కాబట్టి” అని అనకుండా, “ఇది నిజమేనా?” అని ప్రశ్నించాలి.
ప్రతీ రోజు తన హృదయమును విచారించు నడత నేర్చుకొనుము…
ప్రతీరోజు తన హృదయమును విచారించు నడత నేర్చుకొనుము నిజముగా ఈ రోజు నేనేం నేర్చుకున్నానో ప్రశ్నించుము తనపై తీర్పు చెప్పగల మనసే పురోగమించగలదు ఆత్మపరిశీలనే దీపిక వేమా!
- రోజు చివర్లో రెండు నిమిషాలైనా తీసుకుని – “ఈరోజు నేను ఏ తప్పు చేశాను? ఏ మంచి చేశాను?” అని అనుకోవాలి.
- తనమీద స్వయంగా నిజమైన, న్యాయమైన తీర్పు ఇవ్వగలిగిన మనిషి మాత్రమే రోజురోజుకు మెరుగుపడతాడు.
- ఆత్మపరిశీలన లేకపోతే, అదే తప్పును మళ్లీ మళ్లీ చేస్తూ గమనించకుండా సాగిపోతాం.
- విద్యార్థులు “నేడు time వృథా చేశానా? ఎవరికైనా బాధ కలిగించానా?” అని introspect చేస్తే, నడవడిలో చాలా మార్పులు వస్తాయి.
గర్వమగు స్థితి నిత్యమూ ఉండునా లోకమునందు?…
గర్వమగు స్థితి నిత్యముండునా లోకమునందు? గాలివానలో దీపశిఖలా దాని యోగక్షేమాలు ఒకరోజుదే అన్న భావంతో అహంకార పడు నరా వేళ తిరిగేపుడు దిగజారుదువు వేమా!
- డబ్బు, శక్తి, పదవి – ఇవన్నీ కాలంతో మారుతాయి; సమయం ఎప్పుడూ ఒకేలా ఉండదు.
- మరి ఈ తాత్కాలిక పరిమాణాలపై గర్వపడటం ఎంత మూర్ఖత అని వేమన గుర్తుచేస్తున్నాడు.
- జీవితం ఎలాంటి మలుపు తిప్పుతుందో ఎవరికి తెలియదు; కాబట్టి వినయం చాలా అవసరం.
- విద్యార్థులు హై మార్కులు వచ్చినప్పుడు గొప్పగా నటించకుండా, ఇతరుల్ని కూడా ప్రోత్సహించాలి.
కోపములో మాట్లాడిన మాటలు తిరిగి పుచ్చుకొనలేము గదా…
కోపములో మాట్లాడిన మాటలు తిరిగి పుచ్చుకొనలేము గదా పెదవులనుండి పొంగిన అగ్నిజ్వాలలై దహించునవి హృదయములు మాట బయటకు రాకముందే తలలో తూచుము రా తలపోలేని మాటను మౌనంతో మింగుము వేమా!
- కోపంలో మాట్లాడిన harsh words, తరువాత మనకు పశ్చాత్తాపం మాత్రమే మిగులుస్తాయి.
- ఒకసారి నోటి నుంచి వచ్చిన మాటను ఎన్ని సార్లు sorry అన్నా పూర్తిగా heal చేయలేము.
- మాట బయటకు రావడానికి ముందు, అది అవసరమా? దాని వల్ల ఎవరు బాధపడతారా? అని ఆలోచించాలి.
- విద్యార్థులు friends, familyతో angry ఉన్నప్పుడు వెంటనే మెసేజ్/reel పెట్టకుండా, కొద్దిగా time తీసుకోవాలి.
ఇష్టమైన ప్రతి దాన్ని వెంటనే అనుసరించకు రా…
ఇష్టమైన ప్రతి దాన్ని వెంటనే అనుసరించకు రా రుచికరమెన అన్నమంతయు ఆరోగ్యానికి హితమనునా? ఇంద్రియాల ఊసులు వింటూ నడచిన చిత్తమైతే చివరికి దుఃఖమే పొందున్ వేమా!
- ప్రతి tasty food ఆరోగ్యానికి మంచిది కాకపోవచ్చునన్నట్టు, ప్రతి ఆసక్తి మన జీవితానికి ప్రయోజనకరం కాదు.
- ఇంద్రియాలు – కళ్లకు, చెవులకు, నాలుకకు, మనసుకు – నచ్చినదానినే వెంటపడితే, discipline పోతుంది.
- సంజ్ఞానం అంటే పూర్తిగా deny చేయడం కాదు; సరైన మోతాదులో, సరైన సమయంలో అనుమతించడం.
- విద్యార్థులు gameలు, reels, entertainmentకు పరిమితుల్ని పెట్టుకుంటేనే చదువు, ఆరోగ్యం balanced గా ఉంటాయి.
అందరూ మౌనమైతే అన్యాయం వేగంగా పాకున్…
అందరూ మౌనమైతే అన్యాయం వేగంగా పాకున్ దగ్గర్లో కాగిన అగ్నిని చూసి దూరంగా ఎందుకు నిలుచున్? సత్యబుద్ధి గల వాడె ధైర్యంగా ముందడుగు వేస్తే అన్యాయానికిఅక్కడే అవరోధము వేమా!
- తప్పు పని చూస్తూ “నాకు సంబంధం లేదు” అని వెనక్కి తగ్గితే, అది మరింత పెద్దదవుతుంది.
- అన్యాయం ఎదురైనప్పుడు, తగిన వ్యక్తికి (teacher, elders, authority) శాంతంగా చెప్పాలి.
- సత్యం పక్షాన నిలబడిన ఒక్కరు చాలాసార్లు వాతావరణాన్ని పూర్తిగా మార్చగలరు.
- విద్యార్థులు బుల్లీయింగ్, cheating, ragging లాంటి వాటిని చూడగానే మౌనం కాకుండా, సరైన మార్గంలో action తీసేలా పనిచేయాలి.
నియమములేని స్వేచ్ఛే నిజమైన బంధనము…
నియమములేని స్వేచ్ఛే నిజమైన బంధనము ఇష్టమొచ్చినట్లు నడచిన అడుగులు గోతిలో పడున్ అనేక నియమములతో కూడిన జీవితమైతే ఎన్నో గమ్యాలకు చేర్చున్ వేమా!
- “ఎప్పుడైనా పడుకో, ఎప్పుడైనా లేచు, చదవాలి అనిపిస్తే చదువు, లేదంటే వద్దు” – ఇది freedomలా కనిపించినా, భవిష్యత్తులో పెద్ద కష్టాలకు దారి తీస్తుంది.
- స్పోర్ట్స్, మ్యూజిక్, yoga – ఏ field అయినా strict practice ఉన్నప్పుడే మెరుగుపడతాం.
- నియమం = శత్రువు కాదు; మన గమ్యానికి తీసుకెళ్లే రైలు పట్టాలు లాంటిది.
- విద్యార్థులు టైమ్ టేబుల్, లిమిట్స్, fixed టార్గెట్లు పెట్టుకున్నప్పుడు, stress తక్కువగా ఉంటుంది.
ఉపకారం చేసిన వాడిని మరువని హృదయమే నెలకొనును…
ఉపకారం చేసిన వాడిని మరువని హృదయమే నెలకొనున్ కాలము మారినా కృతజ్ఞత మారకూడదయ్యా ఒకరోజు చేసిన మంచి జీవితమంతా వెలుగునిచ్చున్ కృతజ్ఞతే స్నేహమున పునాది వేమా!
- చిన్నపుడైనా, కష్టసమయంలో ఉన్నప్పుడు మనకు సాయం చేసినవారి పేరు, ముఖం మనకు గుర్తుండాలి.
- సౌకర్యం వచ్చిన తర్వాత, పాత రోజులు, సాయం చేసినవారు గుర్తు లేకపోవడం కృతఘ్నత.
- కృతజ్ఞత గల హృదయం ఉన్నవాడిని దేవుడూ, మనుషులూ ప్రేమిస్తారు.
- విద్యార్థులు టీచర్లు, తల్లిదండ్రులు, స్నేహితులు చేసిన చిన్న సహాయం మీద కూడా “Thanks” చెప్పడం అలవాటు చేసుకోవాలి.
నిన్ను పొగిడే వాడి కంటే, తప్పును చెప్పే వాడే మిత్రుడు…
నిన్ను పొగిడే వాడికంటే తప్పును చెప్పే వాడే మిత్రుడు నవ్వుతూ నష్టం బాట చూపిన వాడె శత్రువు నిజమైయ నింద వినుటకే మనసు కఠినమైపోయునే నిజమును చెప్పువాడే నీది వేమా!
- ఎప్పుడూ మనకు sweet words చెప్పే వాళ్లు, మనల్ని misslead చేసే ప్రమాదం ఉంది.
- మనకు నష్టం కలిగించే అలవాట్లను pointed గా “ఇది సరైంది కాదు” అని చెప్పేవాడు నిజమైన మిత్రుడు.
- నిజమే కానీ బాధపెట్టే మాటలు వినడానికి మనసు initially ఇష్టపడకపోయినా, తరువాత మనకు అవే ఎక్కువ ఉపయోగపడతాయి.
- విద్యార్థులు తమకు honest feedback ఇచ్చే teachers మరియు ఫ్రెండ్స్ను value చేయాలి.
ఎవడికైన ఓకటే రక్తం, ఓకటే శ్వాసలే గదా…
ఎవడికైన ఓకటే రక్తం ఓకటే శ్వాసలే గదా జాతి మత భేదములన్నీ మనుష్యుడు కల్పించిన గోడలు గోడలకతీతమై జీవిని చూడగల మెదడు కలిగిన వాడే నిజ మానవుడు అగున్ వేమా!
- జాతి, మతం, ప్రాంతం, భాష – ఇవన్ని మనుషులే సృష్టించిన గోడలు.
- మన ముందున్నవారు పేదవారా, వేరే మతానికా, వేరే ప్రాంతానికా చెందినవారా అనే తేడా కాకుండా “ఇతను కూడా నాకలానే మనిషే” అని చూడాలి.
- ఈ భావన ఉన్నప్పుడు ద్వేషం, హింస తగ్గిపోతాయి; ప్రేమ, సహకారం పెరుగుతాయి.
- విద్యార్థులు స్కూల్లో classmates మధ్య caste లేదా language ఆధారంగా గ్రూపులు కాదని, అందరితోను కలిసిమెలిసి ఉండాలి.
✒️ వేమన పద్యాలు (1–100)
ప్రసిద్ధ 100 వేమన పద్యాలు – భావం, తాత్పర్యంతో.
📘 సుమతీ శతకం (1–100)
బద్దెన భూపాలుని సుమతీ శతక పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం.