sumathi-satakam-page6 సుమతీ శతకం – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 6)

సుమతీ శతకం – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 6)

📘 సుమతీ శతకం – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 6)

ఈ పేజీలో సుమతీ శతకంలోని పద్యాలు 51 నుంచి 60 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.

🧑‍🏫 సుమతీ శతకం – చిన్న పరిచయం

సుమతీ శతకం తెలుగు భాషలో అత్యంత ప్రసిద్ధి పొందిన నీతి శతకాల్లో ఒకటి. సులభమైన పద్యాలతో చిన్న పిల్లల నుంచీ పెద్దల వరకూ అందరికీ ఉపయోగపడే జీవన విలువలను బోధిస్తుంది.

ప్రతి పద్యం చివర వచ్చే “సుమతీ” అనే మకుటం – “ఓ మంచిబుద్ధి గలవాడా!” అని మనల్ని నేరుగా ఉద్దేశించి పలికినట్లుగా ఉంటుంది. అందుకే ఈ పద్యాలు పాఠశాలల్లో, ప్రసంగాల్లో, పోటీ పరీక్షల్లో ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారు.

కింది పద్యాలకి విద్యార్థులు సులభంగా అర్థం చేసుకునేలా భావం (సారాంశం), తాత్పర్యం (జీవిత పాఠం) తెలుగులో ఇచ్చాం. 🙂

సుమతీ పద్యం 51 ☠️ దుర్జన స్వభావం

తలనుండు విషము ఫణికిని…

📝 పాద్యం

తలనుండు విషము ఫణికిని వెలయంగా దోకనుండు వృశ్చికమునకున్ తలతోక యనక యుండును ఖలునకు నిలువెల్ల విషము గదరా సుమతీ!

✨ భావం
పాముకి తలలో విషముంటుంది, తేలుకి తోకలో విషముంటుంది. కానీ దుష్టుడి విషం మాత్రం తలతోకల తేడా లేకుండా శరీరమంతా వ్యాపించి ఉంటుంది.
📚 తాత్పర్యం
  • దుర్మార్గుడి లోపం ఒక్కచోట కాదు, అతని సమస్త నడవడిలో కనిపిస్తుంది.
  • చిన్న చిన్న సందర్భాల్లో కూడా అతని దుష్టత బయటపడుతుంది.
  • విద్యార్థులు – దుర్స్వభావం ఉన్నవారితో ఎక్కువగా కలవకుండా ఉండటం మంచిది.
సుమతీ పద్యం 52 ⚠️ దుస్సంగతి

పాలను గలిసిన జలమును…

📝 పాద్యం

పాలను గలిసిన జలమును పాల విధంబుననె యుండు బరికింపంగా బాల చవి జెఱచు గావున బాలసుడగు వాని పొందు వలదుర సుమతీ!

✨ భావం
పాలలో కలిసిన నీళ్లు బయటికి పాలలాగా తెల్లగా కనిపించినా, అసలు పాల రుచిని చెడగొడతాయి. అలాగే చెడ్డవాడితో కలిసే సజ్జనుని మంచితనం постепенно తగ్గిపోతుంది.
📚 తాత్పర్యం
  • బయటికి మంచి, లోపల చెడు గుణాలు ఉన్నవారు ప్రమాదకరం.
  • దుస్సంగం వల్ల మన మంచితనమే మాయమవుతుంది.
  • విద్యార్థులు – చెడ్డ అలవాట్లు ఉన్న గ్రూపులలో కలిస్తే, మన చదువు, భవిష్యత్తు చెడిపోతాయి.
సుమతీ పద్యం 53 🎁 దానం & సౌభాగ్యం

పెట్టిన దినములలోపల…

📝 పాద్యం

పెట్టిన దినములలోపల నట్టడవులకైన వచ్చు నానార్థములున్ పెట్టని దినముల గనకపు గట్టెక్కిన నేమి లేదు గదరా సుమతీ!

✨ భావం
దానం చేసిన రోజుల్లో, దట్టమైన అడవిలో ఉన్నా కావాల్సినదంతా దొరకుతుంది. దానం చెయ్యని రోజుల్లో అయితే, బంగారపు కొండమీద ఉన్నా అసలు ఆనందం దొరకదు.
📚 తాత్పర్యం
  • మనం ఇచ్చిన దయ, దానం, సహాయం – వేరే రూపంలో మళ్లీ మన దగ్గరికి వస్తాయి.
  • సేవ, పంచుకోవడం ఉన్న చోటే నిజమైన సంపద ఉంటుంది.
  • విద్యార్థులు – మీకు తెలిసిన చదువు, గుణాలు చిన్నవాళ్లకి పంచుకుంటే, మీ జ్ఞానం మరింత పెరుగుతుంది.
సుమతీ పద్యం 54 🚫 అపాత్రదానం

పాలసునకైన యాపద…

📝 పాద్యం

పాలసునకైన యాపద జాలింబడి తీర్ప దగదు సర్వజ్ఞునకున్ దేలగ్ని బడగ బట్టిన మేలె ఱుగునె మీటుగాక మేదిని సుమతీ!

✨ భావం
చెడు స్వభావం ఉన్నవాడు ఇబ్బందిలో ఉన్నాడని, ఎంత జ్ఞాని అయినా జాలి పడి అతన్ని బయటకి తీయకూడదు. మంటలో పడిన తేళ్లను చేత్తో తీయగా, అది కుడుతుందే గాని మన సేవను గుర్తించదు కదా!
📚 తాత్పర్యం
  • అపాత్రుడికి చేసిన సహాయం చివరికి మంచికన్నా చెడే తెస్తుంది.
  • ప్రతి ఒక్కరిని కాపాడటం కంటే, ఎవరు మారే అవకాశం ఉందో తెలుసుకోవాలి.
  • విద్యార్థులు – చాలాసార్లు “bad influence” ఉన్నవారికి repeatedly chance ఇస్తూ మనల్ని మనమే నష్టపరుచుకోకూడదు.
సుమతీ పద్యం 55 💸 అప్పులు & స్నేహం

బంగారు కుదువ బెట్టకు…

📝 పాద్యం

బంగారు కుదువ బెట్టకు సంగరమున బాఱిపోకు సరసుడవైనన్ అంగడి వెచ్చము లాడకు వెంగలితో జెలిమి వలదు వినరా సుమతీ!

✨ భావం
నువ్వు నిజంగా ఆనందంగా జీవించాలనుకుంటే – బంగారం తాకట్టు పెట్టకు, యుద్ధరంగం నుంచి పారిపోకు, దుకాణంలో ఎక్కువ అప్పు పెట్టకు, విచక్షణలేని (మందబుద్ధి) వారితో స్నేహం చేయకు – అని కవి చెబుతున్నాడు.
📚 తాత్పర్యం
  • ఆర్థికంగా బలంగా ఉండాలంటే, అప్పులు జాగ్రత్తగా తీసుకోవాలి.
  • బాధ్యతల నుంచి పారిపోకుండా, ధైర్యంగా ఎదుర్కోవాలి.
  • విద్యార్థులు – పనికిమాలిన company, unnecessary ఖర్చులు వీటినుండి దూరంగా ఉంటే, future చాలా బాగుంటుంది.
సుమతీ పద్యం 56 🏛️ మంచి సలహా విలువ

మంత్రిగల వాని రాజ్యము…

📝 పాద్యం

మంత్రిగల వాని రాజ్యము తంత్రము చెడకుండ నిలుచు దరచుగ ధరలో ಮಂತ್ರಿ విహీనుని రాజ్యము జంత్రపు గీలూడినట్లు జరగదు సుమతీ!

✨ భావం
మంచి మంత్రులతో ఉన్న రాజ్యం బాగా నడుస్తుంది. మంత్రులు (సలహాదారులు) లేని రాజ్యం, కీల్లు ఊడిపోయిన యంత్రంలా సరిగా పని చేయదు.
📚 తాత్పర్యం
  • బలం ఉన్నవాడికైనా, మంచి సలహా చాలా అవసరం.
  • ఒక్కడే నిర్ణయం తీసుకోవడం కంటే, జ్ఞానుల సలహా తీసుకోవడం సురక్షితం.
  • విద్యార్థులు – parents, teachers, elders ఇచ్చే సూచనలు మన జీవితానికి “మంత్రివర్గం” లా భావించాలి.
సుమతీ పద్యం 57 🙅‍♂️ నీచుని ఆశ్రయం

మానఘనుడాత్మ ధృతిసెడి…

📝 పాద్యం

మానఘనుడాత్మ ధృతిసెడి హీనుండగు వాని నాశ్రయించుట యెల్లన్ మానెడు జలముల లోపల నేనుగు మెయి దాచినట్టు లెరుగుము సుమతీ!

✨ భావం
మంచి పేరు గలవాడు, ధైర్యం కోల్పోయి ఒక నీచుడి వద్దకు ఆశ్రయం తీసుకోవడం అంటే, పెద్ద ఏనుగు రెండు సేర్ల నీటిలో దాక్కోవడంలాంటిది – అసలు దాగలేడు, ఎప్పటికీ అవమానమేగానీ తగ్గదు.
📚 తాత్పర్యం
  • మన self-respect కోసం, ఎలాంటి సహాయం తీసుకోవాలో కూడా జాగ్రత్తగా నిర్ణయించాలి.
  • నిజాయితీ గలవాడు, నీచుడి దగ్గర తగ్గుకోవడం తాను తనని తానే తక్కువ చేసుకోవడం.
  • విద్యార్థులు – తాత్కాలిక లాభం కోసం, తప్పు మార్గం, తప్పు వ్యక్తిని ఆశ్రయించకూడదు.
సుమతీ పద్యం 58 🕯️ యజమాని & సేవ

రారమ్మని పిలువని యా…

📝 పాద్యం

రారమ్మని పిలువని యా భూపాలుని గొల్వ భుక్తి ముక్తులు గలవే దీపంబు లేని ఇంటను చే పుణికిళ్లాడినట్లు సిద్ధము సుమతీ!

✨ భావం
రమ్మని మాటపాలకపోయే రాజును సేవించడం ద్వారా ఈ లోక సుఖమూ, పరలోక ఫలితమూ ఏదీ దొరకదు. దీపం లేని ఇంట్లో చేత్తో తడుముకుంటూ వస్తువు వెతకడం లాంటిదే అది.
📚 తాత్పర్యం
  • మన శ్రమను, సేవను గుర్తించని యజమాని / పెద్దల్ని కంటికి రెప్పలా సేవించడం వ్యర్థం.
  • మనమున్న చోట మన విలువ గుర్తించే వాతావరణం ఉండాలి.
  • విద్యార్థులు – మీ ప్రయత్నాన్ని పట్టించుకోని toxic circles కంటే, encourage చేసే టీచర్లు, friends దగ్గర ఉండటం మంచిది.
సుమతీ పద్యం 59 ⛔ చేయకూడని పనులు

వరపైన చేను దున్నకు…

📝 పాద్యం

వరపైన చేను దున్నకు కరవైనను బంధుజనులకడ కేగకుమీ పరులకు మర్మము సెప్పకు పిరికికి దళవాయితనము బెట్టకు సుమతీ

✨ భావం
వర్షకాలం కానప్పుడు పొలం దున్నకూడదు, కరవు ఉన్నప్పటికీ బంధువుల దగ్గరకి చేతులెత్తుకుని పోలేదు, రహస్య విషయాలు పరులకి చెప్పకూడదు, పిరికి వాణ్ణి సేనాధిపతిగా పెట్టకూడదు – అని నాలుగు జాగ్రత్తలు చెబుతున్నాడు కవి.
📚 తాత్పర్యం
  • సమయం, స్థలం, వ్యక్తి – ఈ మూడు చూసి నిర్ణయం తీసుకోవాలి.
  • అవసరం కొద్దీ బంధువుల్ని ఉపయోగించుకోవడం వల్ల సంబంధాలు పాడవుతాయి.
  • రహస్యాన్ని, నమ్మినవారికీ అవసరమైతేనే చెప్పాలి; అందరికీ కాదు.
  • విద్యార్థులు – పిరికి, గందరగోళమైన friends ని “leader”గా ఎంచుకుంటే, టీం మొత్తం ప్రమాదంలో పడుతుంది.
సుమతీ పద్యం 60 ⚖️ కష్ట–సుఖ తత్వం

సరసము విరసము కొఱకే…

📝 పాద్యం

సరసము విరసము కొఱకే పరిపూర్ణ సుఖంబులధిక బాధల కొఱకే పెరుగుట విరుగుట కొఱకే ధర తగ్గుట హెచ్చుట కొఱకే తథ్యము సుమతీ!

✨ భావం
నవ్వులు, సరదాకథలు కూడా ఎప్పుడో ఒకరోజు బాధలతో కలుస్తాయి. పూర్తిస్థాయి సుఖం వచ్చిన చోట, ఎక్కువ కష్టాలు కూడా దాగి ఉంటాయి. పెరిగినది ఒకరోజు తగ్గుతుంది; ధర తగ్గడం అంటే మళ్లీ పెరగటానికే – జీవితం మొత్తం ఇలా కష్ట–సుఖాల ఊయలే అని చెబుతోంది ఈ పద్యం.
📚 తాత్పర్యం
  • కష్టాలు వచ్చినప్పుడు చాలా దిగులు పడకూడదు; సుఖాలు వచ్చినప్పుడు ఎక్కువ గర్వపడకూడదు.
  • జీవితం ఎప్పుడూ change అవుతూ ఉంటుందని తెలిసితే, మనసు balanced గా ఉంటుంది.
  • విద్యార్థులు – ఒక exam బాగా రాకపోవటం, ఒకసారి టాప్ రావటం – ఇవేవీ permanent కావు. కనుక స్థిరంగా కష్టపడటం, స్థితప్రజ్ఞత నేర్చుకోవాలి.
© 2025 jaganinfo.in – తెలుగు విద్యా వనరులు (Sumathi Satakam – Page 6)
Similar Posts you may get more info >>