📘 సుమతీ శతకం – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 7)
ఈ పేజీలో సుమతీ శతకంలోని పద్యాలు 61 నుంచి 70 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.
🧑🏫 సుమతీ శతకం – చిన్న పరిచయం
సుమతీ శతకం తెలుగు భాషలో ప్రసిద్ధిగాంచిన నీతి శతకాలలో ఒకటి. దీన్ని సాధారణంగా బద్దెన భూపాలుడు రచించినదిగా భావిస్తారు. రోజువారీ జీవితంలో అవసరమయ్యే విలువలు – నిజాయితీ, వినయం, దానం, దుస్సంగతి దూరం – వంటి గుణాలను చిన్న చిన్న పద్యాల ద్వారా బోధిస్తుంది.
చివర వచ్చే “సుమతీ” మాట – “ఓ సుబుద్ధి గలవాడా!” అని మనల్ని నేరుగా బోధించే శైలిని చూపుతుంది. అందుకే విద్యార్థులు, ఉపాధ్యాయులు, తల్లిదండ్రులు అందరూ ఈ శతకాన్ని నీతి గాథలుగా ఉపయోగిస్తారు.
కింద ఉన్న పద్యాలకు స్పష్టమైన భావం, పరీక్షలకు, బోధనకు ఉపయోగపడేలా తాత్పర్యం ఇచ్చాం. 🙂
చదువులేనివానిని నేలపై…
చదువులేనివానిని నేలపై ఎదురుగా కూర్చో బెట్టక యేల యేలన్నన్ నిదురలేని నరుని యెద్దయి దిద్దుటెట్లన్నట్టిది వినుము సుమతీ!
- చదువు ఉన్నవాడే గొప్పవాడు, లేనివాడు తక్కువవాడు అనే భావన తప్పు.
- ప్రతి మనిషిలోని గౌరవాన్ని, ఆత్మాభిమానాన్ని కాపాడాలి.
- విద్యార్థులు – English/Marks ఆధారంగా friends ని divide చేయకుండా, అందరినీ గౌరవంగా చూడాలి.
చొక్క యెడమొక దారమెగినా…
చొక్క యెడమొక దారమెగినా బొక్క బిగియునట్టి బొగ్గులెడినట్టే సుకృతమొక యొక నిండు దినము పాపమొక దినము గలిచినట్టి సుమతీ!
- చిన్న మంచిపని విలువ లేకపోవదని అనుకోవద్దు; అది future లో మంచి మార్పుకి కారణమవుతుంది.
- అలాగే “ఒక్కసారి చేసానేం అవుతుంది?” అన్న పాపం కూడా slowly ప్రభావం చూపుతుంది.
- విద్యార్థులు – రోజూ కొద్దిగా చదివే అలవాటు కూడా marks లో పెద్ద change తీసుకువస్తుంది.
పడుకొనిన చోటనే గుండ్రంగా…
పడుకొనిన చోటనే గుండ్రంగా తిరుగుచుండునట్టి మేకల మందమునన్ పడిన చోట మళ్ళీ మళ్ళీ తిరుగుచుండును చెడ్డ అలవాటు సుమతీ!
- చెడు అలవాటు (అలసత్వం, గేమింగ్కి బానిస, పొగ త్రాగడం, etc.) మొదట చిన్నగానే మొదలవుతుంది.
- తరువాత అది మన నడవడిలో, schedule లో బలంగా బిగుసుకుపోతుంది.
- విద్యార్థులు – time pass పేరుతో వచ్చే చిన్న అలవాట్లు కూడా జాగ్రత్తగా చూసుకోవాలి.
పెద్దల చేతి కొరడా దెబ్బలు…
పెద్దల చేతి కొరడా దెబ్బలు బద్దకమునకైన గట్టి ఔషధములన్ పిల్లలపై పడినప్పటి ల్లా ప్రేమగానే అర్ధమగునయ్యా సుమతీ!
- పిల్లలపై గట్టిగా మాట్లాడటం, punish చేయటం – నిజమైన ప్రేమ నుంచే రావాలి, కోపం నుంచీ కాదు.
- పిల్లలు కూడా తమ welfare కోసం elders మందలిస్తున్నారని అర్థం చేసుకుంటే, రహస్యంగా సహాయం అనే భావం కలుగుతుంది.
- విద్యార్థులు – “నన్ను ఎందుకు target చేస్తున్నారు?” అని కాదు, “నా future కోసం అంటున్నారు” అని కూడా ఓసారి ఆలోచించాలి.
చల్లటి నీరు మంటను మాయంచు…
చల్లటి నీరు మంటను మాయంచు బల్లటి మాట కోపమును సాంత ముచేయున్ చిత్తము చల్లబడక మునుపే మాటల మంట పెంచవద్దు సుమతీ!
- ఎవరైనా కోపంగా ఉన్నప్పుడు, మన కోపంతో మనం కూడా add అయ్యితే, పరిస్థితి చెడు దిశగా వెళ్తుంది.
- శాంతంగా, నెమ్మదిగా, మృదువుగా మాట్లాడటం – సమస్య half solve అవుతుంది.
- విద్యార్థులు – class లో, ఇంట్లో, friends మధ్య fights వచ్చినప్పుడు, ఒక్కరు శాంతంగా ఉంటే, సమస్య త్వరగా control లోకి వస్తుంది.
ఓపికయే ఉయ్యాలవంటిది…
ఓపికయే ఉయ్యాలవంటిది తాపమును దించు చల్లని చీకటివంటిది ఓపికగలవాడు లోకమున ఎప్పుడూ ఓడిపోనేడు సుమతీ!
- సహనం, శాంతం – ఇవి బలహీనం కాదు, ఇవే అసలు బలం.
- కష్టసమయంలో హడావిడిగా నిర్ణయాలు తీసుకోవడం కన్నా, ఓపికతో ఆలోచిస్తే మంచి మార్గం కనబడుతుంది.
- విద్యార్థులు – فوریగా result రాకపోయినా consistentగా కష్టపడితే, ఒక దశలో definiteగా విజయం దక్కుతుంది.
తప్పు చూచుటలో తోటి మనుషుల…
తప్పు చూచుటలో తోటి మనుషుల నెత్తిన పెట్టుటలో నేర్పుగలరనరన్ తన తప్పు చూచుటలో నుండు నీచుని తత్వమది తెలుసు సుమతీ!
- స్వీయ సమీక్ష (self-review) అంటే, మన పర్లేదుల్ని కూడా నిజాయితీగా చూడటం.
- ఇతరుల mistakes పట్టుకోవడం కన్నా, మన mistakes సరిచేసుకోవడమే అసలైన పురోగతి.
- విద్యార్థులు – “teacher, friends, parents కారణంగా నా పరిస్థితి ఇలా” అని కాకుండా, “నా ప్రయత్నం ఎంత?” అని మనల్ని మనమే అడిగుకోవాలి.
తెలుసుకున్నవాడే మెల్లగా…
తెలుసుకున్న వాడే మెల్లగా తెలియనిది ఇంకా ఎన్నో యున్నయని అర్థించి తలవంచి నడుచు చుండును తెలియనివాడె గొప్పగాడై తిమ్మిరి పుడుచు సుమతీ!
- నిజమైన జ్ఞానం – వినయాన్ని పెంచుతుంది; అహంకారాన్ని కాదు.
- అతిశయంగా మాట్లాడేవారిలో, లోపల భయం, అసలైన knowledge లోపం దాగి ఉంటుంది.
- విద్యార్థులు – టాపర్ అయినా, టాప్ స్కూల్లో చదివినా, “ఇంకా నేర్చుకోవాలి” అనే భావం ఉంచుకుంటే, మీరు చాలా దూరం వెళ్తారు.
సరదాగా చేసిన సత్కార్యమె…
సరదాగా చేసిన సత్కార్యమె పరదినములందు పచ్చని వృక్షమై సగమై నిల్చునట్టి యుండున్ చిగురె తొలుచు విత్తనమువలె సుమతీ!
- మనం ఎంత చిన్న help చేసినా, అది ఎవరి జీవితంలో ఎంత పెద్ద ప్రభావం చూపుతుందో మనకు తెలియదు.
- సత్కార్యాలను “పెద్దది, చిన్నది” అని తూచీ తూచీ కొలవాల్సిన అవసరం లేదు.
- విద్యార్థులు – today ఒక friend కి concept చెప్పడం, tomorrow మీకు ఒక పెద్ద అవకాశం రావడానికి కారణం అయి ఉండొచ్చు.
ఒకరోజు నవ్వు, మరొక రోజు ఏడుపు…
ఒకరోజు నవ్వు మానవుని మరొక రోజు కన్నీటి గిన్నె నింపునట్టి జగమనే ఈ జూదమున మిగుల శాంతితో గడవుము సుమతీ!
- సుఖ–దుఖాలు రెండూ temporary; ఇవి వచ్చి పోతూనే ఉంటాయి.
- మనసు balanced గా ఉంచుకుంటే, ఏ పరిస్థితినైనా handle చేయగలం.
- విద్యార్థులు – ఒక result, ఒక mistake, ఒక success ఆధారంగా జీవితాన్ని finalగా judge చేయకుండా, continue learning attitude ఉంచుకోవాలి.
📘 సుమతీ శతకం (1–100)
బద్దెన భూపాలుని సుమతీ శతక పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం.
✒️ వేమన పద్యాలు (1–100)
ప్రసిద్ధ 100 వేమన పద్యాలు – భావం, తాత్పర్యంతో.