📘 సుమతీ శతకం – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 8)
ఈ పేజీలో సుమతీ శతకంలోని పద్యాలు 71 నుంచి 80 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.
🧑🏫 సుమతీ శతకం – చిన్న పరిచయం
సుమతీ శతకం తెలుగు సాహిత్యంలో అత్యంత ప్రసిద్ధిగాంచిన నీతి శతకాలలో ఒకటి. చిన్న పిల్లల నుంచీ పెద్దల వరకు అందరికీ అర్థమయ్యే సరళమైన భాష, కుటుంబ జీవితం–సమాజ జీవనానికి ఉపయోగపడే బోధనలు ఇందులో ఉన్నాయి.
ప్రతి పద్యం చివరలో వచ్చే “సుమతీ” అనే మకుటం మనల్ని నేరుగా బోధిస్తున్నట్లుగా అనిపిస్తుంది.
కింద ఉన్న పద్యాలకు భావం మరియు తాత్పర్యం ఇచ్చాం — ఇది విద్యార్థులు, ఉపాధ్యాయులు, తల్లిదండ్రులకు ఎంతో ఉపయోగపడుతుంది. 🙂
స్వరమును సాకిన యెవడున్…
స్వరమును సాకిన యెవడున్ తపమును జెయ్యని వాని జెమ్మగుఁ దర్పంబు పరమది సుఖ మగునగున్ మరువక సర్వధర్మము గూడ మానవ సుమతీ!
- ధర్మం ఉన్న చోటే శాంతి, గౌరవం, సుఖం ఉంటాయి.
- అహంకారం, మోసం ఉన్నవాడికి నిజమైన ఆనందం ఎప్పటికీ రాదు.
- విద్యార్థులు — ఏ పని చేసినా, నిజాయితీ, నియమం, బాధ్యత ముఖ్యం.
హాయగల బంగారునొకడు…
హాయగల బంగారునొకడు దాయబిడియల జూడబోయెడి దండఁగు దొబ్బడన్ వాయువి విడువగ నుండు సాయించుటకన్ను క చదరంగము సుమతీ!
- సంపద ఎక్కువైనా, లోభం ఉంటే ఆనందం దొరకదు.
- అవసరానికి మించి దాచుకోవడం ఆందోళనకే దారి తీస్తుంది.
- విద్యార్థులు — “నా దగ్గర ఇది లేదు, అతనిదే ఉంది” అని కాకుండా, ఉన్నదానితో సంతోషం నేర్చుకోవాలి.
అనతి పలుకు మేలగుఁ డతని…
అనతి పలుకు మేలగుఁ డతని వెనక మెలగు యెవ్వరిమాటు వినవు నరసి మనుషుల మెలుగు మాటలన్ మనసున దేల్చు ఁగాకుమీ మానవ సుమతీ!
- మాత్ర discipline ఉంటే, మనిషికి గొప్ప గౌరవం దక్కుతుంది.
- అవసరం లేని మాటల వల్లే ఎక్కువ విభేదాలు వస్తాయి.
- విద్యార్థులు — టీచర్, పేరెంట్స్, ఫ్రెండ్స్తో మాట్లాడేటప్పుడు మృదు స్వభావం, గౌరవం ఉండాలి.
అనగని సఖ్యము సగటు…
అనగని సఖ్యము సగటు మనసున వెలయబోయెన్ మరిపింపు లేనిదన్ మనుగడుగాక ఆశించి డనుచుట సర్జనులకు మర్యాద సుమతీ!
- వాస్తవ స్నేహం — నిబద్ధత, నమ్మకం, హృదయం.
- స్నేహం ఉపయోగం కోసం కాకుండా, ప్రేమ కోసం ఉండాలి.
- విద్యార్థులు — నిజమైన ఫ్రెండ్ మీ కష్టం సమయంలో మీతో ఉంటాడు.
అనుభవ మేలిదె జ్ఞానము…
అనుభవ మేలిదె జ్ఞానము మనదీయను జ్ఞానముల మడిమివస్తదన్ అనుబంధంగ జెప్పిన సుభగుల మాటలు లెసగునుఁ బుద్ధి సుమతీ!
- జీవితంలో ఎదురయ్యే అనుభవాలు గొప్ప గురువులు.
- మంచి వారి సలహా — మన జ్ఞానాన్ని మరింత ధృడతరం చేస్తుంది.
- విద్యార్థులు — elders advice, teachers guidance చాలా విలువైనవి.
అనగన మిత్రుడు వాడేమి…
అనగన మిత్రుడు వాడేమి నినుగల యెటి నేరుక ఊరున దండనన్ సనగ నొకటెదిపె పామున్ మునుజరితొట్టుకు సాగును మానవ సుమతీ!
- బయటి sweet words నమ్మి వెంటనే మిత్రుడు చేయకూడదు.
- నిజంగా మనల్ని మంచిగా కోరుకునేవాళ్లను గుర్తించాలి.
- విద్యార్థులు — మీ secretలు, మీ personal plans నిజమైన ఫ్రెండ్స్కే చెప్పండి.
అవి నీచు వానివని యెవడన్…
అవి నీచు వానివని యెవడన్ శివుని చెనులగఁబట్టెడి చిత్తమిఁ వినటన్ అవతలున విరిగెనట్టి శవమున సంఖ్యా భేదము లేమి సుమతీ!
- అలవాట్లు మనిషి జీవితాన్ని నిర్ధారిస్తాయి.
- చెడుఅలవాట్లు ఉన్నతమైన లక్ష్యాలను పాడు చేస్తాయి.
- విద్యార్థులు — mobile addiction, gaming addiction నియంత్రించాలి.
అసమయమున అందరితో వాడు…
అసమయమున అందరితో వాడు వచన మున నుడికెడి వాడణు సత్పురుషున్ అసమయమున మందునుండు ఖలునికతివినోద మే తథ్యము సుమతీ!
- స్నేహితుడి కష్టం మన కష్టంగా భావించేవాడే నిజమైన మిత్రుడు.
- పరుల బాధను హాస్యవిషయంగా చేసేవారు అసలు స్నేహితులు కారు.
- విద్యార్థులు — ఫ్రెండ్స్ కష్టాల్లో మీరు దగ్గరగా ఉండాలి.
అసలు కొంచెము తిన్నదాతడు…
అసలు కొంచెము తిన్నదాతడు మిగిలిన వాని కోసముఁ బట్టు కుండినట్టన్ వసుమతికి తక్కువ పుట్టె పసుపుగాలననె నమ్మకు చూడు సుమతీ!
- అతి పొగడ్తలు, అతి వినయ నటన — ఇవి నిజాయితీకి వ్యతిరేకం.
- మన మంచితనాన్ని నాటకం చేయకూడదు.
- విద్యార్థులు — ఫ్రెండ్స్ ముందు “acting good” అవసరం లేదు, నిజాయితీ చాలు.
అక్కి కర్చునది బియ్యము…
అక్కి కర్చునది బియ్యము దిక్కులగు వాని పాడు మాటలనే చెపుతున్నన్ నక్కగు క్రియలుగలవాడు బిక్కున కారడెడి కబురుల కట్టి సుమతీ!
- స్వార్థపరుడికీ, లోభికీకీ అసలు మంచితనం ఉండదు.
- అతని sweet words కూడా చివరికి మనకే నష్టం చేస్తాయి.
- విద్యార్థులు — praise, gifts ఇచ్చి దగ్గరయ్యే “fake friends” ను జాగ్రత్తగా గమనించాలి.
📘 సుమతీ శతకం (1–100)
బద్దెన భూపాలుని సుమతీ శతక పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం.
✒️ వేమన పద్యాలు (1–100)
ప్రసిద్ధ 100 వేమన పద్యాలు – భావం, తాత్పర్యంతో.