📘 వేమన పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం (భాగం 4)
ఈ పేజీలో పద్యాలు 31 నుండి 40 వరకు ఇవ్వబడ్డాయి.
🧑🏫 వేమన కవి – చిన్న పరిచయం
వేమన తెలుగు భాషలో అతి ప్రజాదరణ పొందిన నీతి–కవి. ఆయన ఎప్పుడు జీవించాడు అనే విషయంపై స్పష్టత లేకపోయినా, సాధారణంగా 17వ శతాబ్దానికి చెందినవాడిగా భావిస్తారు. ఆయన పద్యాలు చాలా సరళమైన భాషలో ఉండుతూ, గ్రామీణ ప్రజల జీవన వైఖరిని, నీతిని, నిజాయితీని బలంగా ప్రతిబింబిస్తాయి.
వేమన పద్యాలలో సత్యం, నీతి, వినయం, దయ, నిజాయితీ వంటి గుణాల గురించి బోధన ఉంటుంది. అహంకారం, కపటం, లోభం, కపటభక్తి వంటి చెడు గుణాలను ఆయన గట్టిగా విమర్శించాడు. సాధారణ ప్రజలకు అర్థమయ్యే భాషలో ఉండటం వల్ల ఆయన పద్యాలు పాఠశాలల్లో, పుస్తకాలలో, ప్రసంగాలలో చాలా వినిపిస్తుంటాయి.
కింది పద్యాల ద్వారా ఈ నీతిని విద్యార్థులు సులభంగా అర్థం చేసుకోవడానికి భావం, తాత్పర్యం ఇచ్చామండి. 🙂
ధనమంటే బంగారమో వెండియో కాదు…
ధనమంటే బంగారమో వెండియో కాదు ధర్మముతో నిండిన హృదయం అసలైన సంపద అన్నం పంచిన వాడే అసలైన ధనవంతుడు అహంకార ధనమంతా నశించున్ వేమా!
- డబ్బు, బంగారం, ఆస్తి – ఇవన్నీ ఉండొచ్చు, కానీ ఇవి శాశ్వతం కావు.
- దయగల, ధర్మబుద్ధి గల మనసే అసలైన సంపద అని వేమన చెబుతున్నాడు.
- అన్నం పంచినవాడు – ఆకలితో ఉన్నవారికి భోజనం పెట్టినవాడు – సమాజంలో నిజమైన ధనవంతుడు.
- అహంకారం, దుర్వినియోగంతో సంపాదించిన ధనం ఒకరోజు నశించిపోతుంది.
తనకు మాత్రమే బతికిన జీవితం వృథా…
తనకే మాత్రమే బతికిన జీవితం వృథా ఇతరుల బాధ నिवारించెదనే మనసే మహోన్నతం స్వార్థమును గోడలా కట్టిన వాడు బంధినిభవించున్ సేవ మార్గమే విముక్తి వేమా!
- “నేను – నా కుటుంబం” అనే గోడ దాటి సమాజాన్ని కూడా చూడాలి.
- స్వార్థబుద్ధి మనిషిని చిన్న వలయంలో బంధిస్తుంది; సేవా భావం ఆ బంధనాన్ని తొలగిస్తుంది.
- చిన్న పిల్లలకి, వృద్ధులకు, బలహీనులకు, పేదవారికి చేయు చిన్న సహాయం కూడా పెద్ద సేవే.
- విద్యార్థులు తమ స్థాయికి తగ్గట్టు సేవా కార్యక్రమాలలో పాల్గొనడం అలవాటు చేసుకుంటే, పెద్దయ్యాక గొప్ప వ్యక్తులవుతారు.
ఆలోచించుటే సరిపోదు, చేయుటే ముఖ్యం…
ఆలోచించుటే సరిపోదు చేయుటే ముఖ్యం మాటలతోనే గోపురములు కట్టినవారు ఎవరున్నారు? విమర్శలకంటే ప్రయత్నమే గొప్పదన్న సత్యము చేసి చూపిన వాడే వీరుడు వేమా!
- మనకు ఎన్నో మంచి ఆలోచనలు వస్తాయి – కానీ వాటిని అమలు చేయకపోతే, అవన్నీ నీరసపడిపోతాయి.
- మాటలతో, విమర్శలతో ప్రపంచాన్ని మార్చలేం; చిన్న చర్యలే పెద్ద మార్పుని తెస్తాయి.
- విజయం సాధించిన ప్రతి వ్యక్తి – మొదట ఎక్కడో ఒకచోట ‘చేసి’ మొదలెట్టాడు.
- విద్యార్థులు కూడా “రేపు చదువుదాం” కాకుండా, “ఇప్పుడే మొదలు పెడదాం” అన్న దృక్పథంతో ముందుకు వెళ్లాలి.
గౌరవము గెలుచుకొనుటే గొప్ప విజయం…
గౌరవము గెలుచుకొనుటే గొప్ప విజయం భయముతో వంగించిన తలలు గౌరవమా? మర్యాదతో మనసులు గెలుచిన వాడే నాయకుడు మోసముతో గెలిచిన గెలుపు నిలదొక్కుకోదు వేమా!
- మనం ఎవరోని భయపడి గౌరవించినట్టు నటించవచ్చు, కానీ అది నిజమైన గౌరవం కాదు.
- నిజమైన నాయకుడు నమ్మకంతో, మర్యాదతో, మంచితనంతో మనసులు గెలుచుకుంటాడు.
- మోసం, బెదిరింపు, కుట్రలతో వచ్చిన గెలుపు కొంతకాలం మాత్రమే ఉంటుంది; త్వరలోనే కూలిపోతుంది.
- విద్యార్థులు టీచర్లు, తల్లిదండ్రులు, స్నేహితులను హృదయపూర్వకంగా గౌరవిస్తే, సమాజం వారినీ గౌరవిస్తుంది.
సహనమే శక్తి, ఆగ్రహమే బలహీనత…
సహనమే శక్తి ఆగ్రహమే బలహీనత తట్టుకొనలేని మనసు చిన్నదై దిగజారున్ అన్యాయం నోడ్చి సమయస్ఫూర్తితో ఎదిరించిన వాడే నిజమైన ధీరుడు వేమా!
- ప్రతి చిన్న విషయంలో కోపపడటం, తట్టుకోలేకపోవడం బలహీనత.
- సహనం అంటే భయంతో మౌనం కాదు; సమయం, పద్ధతి చూసుకుని స్పందించడం.
- అన్యాయానికి ఎదురు నిలబడేటప్పుడు కూడా మాట, ప్రవర్తనలో సంయమనం వుండాలి.
- విద్యార్థులు కూడా స్కూల్లో బుల్లీయింగ్, తప్పు జరిగితే శాంతంగా, సరైన మార్గంలో టీచర్కి చెప్పాలి.
తన శక్తి తెలిసిన వాడే విజేత…
తన శక్తి తెలిసిన వాడే విజేత తన బలహీనత గ్రహించిన వాడే జ్ఞాని తనను తాను అర్థం చేసుకొని నడిచిన వాడే తప్పుదారి పడడు వేమా!
- ప్రతి మనిషికి కొన్ని బలమైన గుణాలు, కొన్ని బలహీనతలు ఉంటాయి.
- తన బలాన్ని ఉపయోగించుకోవడం, బలహీనతను మెరుగుపరచుకోవడం – ఇదే నిజమైన జ్ఞానం.
- మరొకరిని నకలు చేయకుండా, తనకు తగిన దారిని ఎన్నుకున్నవాడే నిజంగా ఎదుగుతాడు.
- విద్యార్థులు కూడా తమకు బాగా వచ్చేదేంటి (maths, language, art…), ఎక్కడ మరింత practice అవసరమో గుర్తించాలి.
ఇంట్లో నీతి లేనిది బయట ఎలా కనిపించున్?…
ఇంట్లో నీతి లేనిది బయట ఎలా కనిపించున్? ఇంటి వాతావరణమే పిల్లల జీవితానికి బీజం తల్లిదండ్రుల నడవడే పిల్లల గురువు ఇంట్లోనే నీతి నాటాలి వేమా!
- ఇంటి వాతావరణం శాంతంగా, స్నేహపూర్వకంగా, నీతిమంతంగా ఉంటే పిల్లలు కూడా అలా ఉంటారు.
- ఇంట్లో కోపం, గొడవలు, అబద్ధాలు ఎక్కువైతే, అది పిల్లల మనసుల్లో ముద్రవేస్తుంది.
- తల్లిదండ్రులు చేసిన చిన్న పనులూ, మాట్లాడిన మాటలూ పిల్లలకు జీవిత పాఠాలుగా మారతాయి.
- విద్యార్థులు కూడా ఇంట్లో, బయటా ఒకే విధంగా మంచిగా ప్రవర్తించడానికి ప్రయత్నించాలి.
చిన్న అలవాట్లే పెద్ద జీవితాన్ని తీర్చిదిద్దున్…
చిన్న అలవాట్లే పెద్ద జీవితాన్ని తీర్చిదిద్దున్ చిన్న చీలిక గోడను పడగొట్టున్ గదా? పలుకులలో, పనులలో చిన్న అవినీతిని ఒప్పుకున్న వాడె కొద్దికొద్దిగా నశించును వేమా!
- చిన్న చీలికను నిర్లక్ష్యంచేస్తే గోడ మొత్తం బలహీనమై పడిపోతుంది.
- అలాగే రోజూ చిన్న అబద్ధం, చిన్న తప్పు, చిన్న మోసం – ఇవన్నీ కలిసి మన స్వభావాన్ని చెడగొడ్తాయి.
- చిన్న మంచి అలవాట్లను (time కి లేవడం, చదువు, శుభ్రత, గౌరవం) పెంచితే, జీవితమంతా బాగుపడుతుంది.
- విద్యార్థులు “ఇది చిన్న విషయం” అని వదిలేయకుండా, మంచిదానికి మద్దతు, చెడుకు లేదు అని చెప్పాలి.
చదువు పెరిగినకొద్దీ వినయము పెరగాలి…
చదువు పెరిగినకొద్దీ వినయము పెరగాలి చదువుతో పెరిగిన అహంకారం మూర్ఖతకే నిదర్శనం జ్ఞానం వెలుగైతే వినయమే దీపస్తంభము వినయములేని విద్య చీకటే వేమా!
- చదువుతో పాటు వినయం కూడా పెరిగితేనే మనిషి చిరస్మరణీయుడవుతాడు.
- పొగరుగా, ఇతరులను తక్కువ చేసి మాట్లాడే చదువుకున్నవాడు – నిజానికి జ్ఞానం జీర్ణం కాలేదని చూపిస్తున్నాడు.
- జ్ఞానం ఒక దీపం అయితే, వినయం ఆ దీపాన్ని నిలబెట్టిన స్థంభంలాంటిది.
- విద్యార్థులు మంచి మార్కులు వచ్చినప్పుడు గర్వం కాకుండా, మరింత బాధ్యతతో ప్రవర్తించాలి.
కష్టం వచ్చెనంటే ప్రపంచం అంతమైపోయిందని కాదు…
కష్టం వచ్చెనంటే ప్రపంచంఅంతమైపోయిందని కాదు మేఘమునక్రింద సూర్యుడు దాగునే కాని మాయమవడా? కష్టకాలమును ధైర్యముతో దాటిన వాడి జీవితం దీపస్తంభమై నిలుచున్ వేమా!
- మేఘాలు వచ్చినప్పుడు కొద్దిసేపు సూర్యుడు కనిపించడు – కానీ సూర్యుడు ఉన్న చోటే ఉంటాడు.
- అలాగే మన జీవితంలో వచ్చిన కష్టాలు కూడా తాత్కాలికమే.
- సమస్యల సమయంలో మనస్తాపం చెందకుండా, ఎవరు సహాయం చేయగలరో, ఏం చేయగలమో ఆలోచించాలి.
- విద్యార్థులు పరీక్షల్లో ఒకసారి ఫెయిల్ అయ్యారు అంటే, అది జీవితానికి అంతం కాదు – నేర్చుకొని మళ్లీ ప్రయత్నించాలి.
✒️ వేమన పద్యాలు (1–100)
ప్రసిద్ధ 100 వేమన పద్యాలు – భావం, తాత్పర్యంతో.
📘 సుమతీ శతకం (1–100)
బద్దెన భూపాలుని సుమతీ శతక పద్యాలు – భావము, తాత్పర్యం.